Τα Πάθη του Χριστού είτε γυρίστηκαν για την τηλεόραση είτε
για τον κινηματογράφο έχουν αναδειχθεί μέσα στα χρόνια σε ένα ιδιαιτέρως προσοδοφόρο θέαμα για το Χόλιγουντ και όχι
μόνο. Όσο για τους πρωταγωνιστές που ζωντάνεψαν στην οθόνη τον Ιησού, αν και
ιδιαίτερα δημοφιλείς, θεωρούνται ηθοποιοί «στοιχειωμένοι» που φέρουν κάποια «κατάρα».
H διεθνής επιτυχία που σημείωσε η θρησκευτική ταινία του Μελ
Γκίμπσον «Τα Πάθη του Χριστού», ξεπερνώντας μέσα σε διάστημα ενός περίπου μηνός
τα 360 εκατομμύρια δολάρια σε έσοδα (μόνο στις ΗΠΑ) ενώ στοίχισε μόλις 30
εκατομμύρια δολάρια, απέδειξε για μια ακόμη φορά πως ο Ιησούς Χριστός μπορεί
κάλλιστα να θεωρηθεί ως ένας από τους εμπορικότερους και πιο προσοδοφόρους
ήρωες στην ιστορία του θεάματος. Στην ιστορία των ταινιών που έχουν γευτεί
εκατομμύρια δολάρια από τα Πάθη του Χριστού, η πλειονότητα έχει να κάνει
περισσότερο με τη λαμπρότητα της υπερπαραγωγής, παρά με τα θρησκευτικά νοήματα,
ενώ από τη δεκαετία του 1980 οι περισσότερες παραγωγές που σχετίζονταν με τον
Χριστό ήταν τηλεοπτικές και εξελίσσονταν σε λίγα ή περισσότερα επεισόδια.
Από τον βωβό κινηματογράφο ως τις ημέρες μας
Από την εποχή της ταινίας «Πάθη» 1897) του Χένρι Σ. Βίνσεντ και
της «Μισαλλοδοξίας» (1916) του Ντ. Γ. Γκρίφιθ ως τα πρόσφατα «Πάθη του Χριστού»
του Μελ Γκίμπσον, ο Υιός του Θεού απεικονίζεται πολύ συχνά στην οθόνη, με
αποτέλεσμα οι ταινίες, τηλεταινίες και μίνι σειρές στις οποίες έχει ως σήμερα
συνολικώς εμφανισθεί να ξεπερνούν τις πενήντα. Όσο πιο γλαφυρά αποδίδεται η
ιστορία, με κλασικά παραδείγματα τον «Ιησού από τη Ναζαρέτ» και την «Ωραιότερη
Ιστορία του Κόσμου», τόσο ομορφότερα νιώθει η πλειονότητα του κοινού την ώρα
που παρακολουθεί τα Πάθη του Χριστού. Και όσο πιο προκλητικό είναι το
περιεχόμενο των ταινιών που ασχολούνταν με την ιστορία του, όπως συνέβη με τον
«Τελευταίο πειρασμό» που σκηνοθέτησε ο Μάρτιν Σκορσέζε βασισμένος στο αιρετικό
μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, τόσο περισσότερο το κοινό φανατιζόταν,
αντιδρώντας ακόμη και με ακρότητες.
Ο «κλασσικός» και ο «περίεργος»
Ο κατά Χόλιγουντ ιδανικός Ιησούς είναι ξανθός, με γαλανά
μάτια αγγελικό πρόσωπο και απαλή φωνή, όπως ο Τζέφρεϊ Χάντερ στον «Βασιλιά των
Βασιλέων» (1961) του Νίκολας Ρέι και ο Ρόμπερτ Πάουελ στον «Ιησού από τη
Ναζαρέτ» (1977), την all time classic μίνι σειρά του Φράνκο Τζεφιρέλι.
H ανορθόδοξη μορφή του Χριστού θέλει τον Θεάνθρωπο να μη
μοιάζει καθόλου με τις εικόνες του που στολίζουν τις εκκλησίες. Για παράδειγμα
ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, στην ταινία του που θεωρείται από τις πιο πιστές του
είδους:«Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» χρησιμοποίησε έναν μελαχρινό για τον ρόλο του
Ιησού, τον φοιτητή Ενρίκε Ιρατσόκι που δεν ήταν καν επαγγελματίας ηθοποιός.
Ακόμη από το σκληρό πρόσωπο του Γουίλεμ Νταφόε στον «Τελευταίο πειρασμό» έλειπε
η γαλήνη που προστάζει η συνταγή της καθαρής χολιγουντιανής υπερπαραγωγής, ενώ
ο Τεντ Νίλι του μιούζικαλ «Ιησούς Χριστός Υπέρλαμπρο Άστρο», που σκηνοθέτησε το
1973 ο Νόρμαν Τζούισον, θύμιζε «παιδί των λουλουδιών» κάτι που ήταν και στην
πραγματικότητα ο Νίλι.
Γιατί έχουν τόση απήχηση;
Οι εν λόγω ταινίες είναι πάντα εμπορικές, γιατί απευθύνονται
σε όλες τις ηλικίες, καθώς και πνευματικά και κοινωνικά στρώματα. Επίσης
παρακολουθούνται άνετα από τους πάντες, γιατί πολύ απλά, ακόμη και να χάσουν
κάποιο κομμάτι, δεν επηρεάζεται καθόλου το αποτέλεσμα ή η κινηματογραφική απεικόνιση
του θείου δράματος, αφενός γιατί όλοι οι παραγωγοί, σεναριογράφοι και
σκηνοθέτες λένε τα ίδια από παρόμοια οπτική γωνία και αφετέρου όλοι ξέρουν τι
θα γίνει στο τέλος. Ακόμη πόλος έλξης -ειδικά στις παραγωγες του ΄60-70- είναι
ότι σε τέτοιες ταινίες παίζουν συνήθως πολλά αστέρια του Χόλιγουντ.